YENİ VERGİ KANUNU NELER GETİRİYOR, NELER GÖTÜRÜYOR.

YENİ VERGİ KANUNU NELER GETİRİYOR, NELER GÖTÜRÜYOR.

NO: 2024 / 19

05.08.2024

2 Ağustos 2024 tarih ve 32620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, ticari hayatı ciddi düzeyde etkileyecek nitelikte değişiklikler ihtiva etmektedir. Vergi mevzuatındaki sosyal politikaları azaltan veya etkisini düşüren ve daha çok Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca vergi toplama ve kayıtdışılıkla mücadele iradesini güçlendiren bir kanun tasarısı olarak değerlendirilen bu paketin vergilerle ilgili hükümleri hakkında genel bilgiler verilmesi bu sirkülerin konusunu oluşturmaktadır.

Bahsi geçen Kanuna göre;

  1. Teknogirişim şirketi niteliğini haiz şirketlerde çalışan personele bedelsiz veya indirimli olarak verilen pay senetlerinin rayiç değerinin personelin bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisna edilmiştir. Bu yolla, teknogirişim şirketlerinin personeline vermiş olduğu bu kapsamdaki haklar için “ayni ödeme” üzerinden gelir vergisi stopajı yapılmasına gerek olmayacaktır. Bun yolla, teknogirişim şirketlerinde personelin de şirkete ortak olması desteklenmektedir. Ancak personelin bu hisseleri 12 yıldan önce satmaları durumunda, elde tutma sürelerine göre gelir vergisi ödeme yükümlülükleri doğacaktır. (Yürürlük Tarihi: 01.01.2025)
  2. Elektronik ticarete aracı hizmet sağlayıcılarının hizmet sağlayıcılarına yaptıkları ödemelerden gelir veya kurumlar vergisi stopajı yapma zorunluluğu getirilmiştir. Cumhurbaşkanlığı’nca ayrıca bir oran belirlenene kadar stopaj oranı gelir vergisi mükelleflerinde % 25, kurumlar vergisi mükelleflerinde %15’tir. (Yürürlük Tarihi: 01.01.2025)
  3. Başkaca bir faaliyeti olmadığı halde sadece sahte belge düzenlemek amacıyla vergi mükellefiyeti tesis ettirdiği tespit edilen ve bu nedenle vergi mükellefiyeti iptal edilenlerin yeniden mükellef olabilmeleri veya başka şirketlere ortak olabilmeleri için vergi dairelerine vermeleri gereken teminatların asgari tutarları yükseltilmektedir. (Yürürlük Tarihi: 02.08.2024)
  4. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından, elektronik ticarette bulunan mükellefler için belge ve kayıt düzeni konusunda özel düzenlemelerde bulunulmasına imkan sağlanmıştır. (Yürürlük Tarihi: 02.08.2024)
  5. Altın, gümüş, platin ve paladyum gibi kıymetli madenler ile kıymetli maden ile olan senetli veya senetsiz alacaklar ve borçların “borsa rayici”yle değerlenmesi öngörülmektedir. Bu yolla, hisse senetleri ve tahviller gibi menkul kıymetler ile kıymetli madenler piyasasındaki madenlerin borsalarındaki düşen ve yükselen fiyatlara göre, üçer aylık dönemlerde geçici vergi hesaplamaları, yıllık dönemlerde de gelir veya kurumlar vergisi hesaplamaları düşecek veya artacaktır. (Yürürlük Tarihi: 02.08.2024)
  6. Vergi mükellefiyeti tesis ettirilmesi gerektiği halde bu zorunluluğa uymayan ve faaliyetlerini vergi dairesinden gizleyerek vergi ziyaına sebebiyet verenlerin “vergi ziyaı cezası”nın yüzde elli oranında artırılması öngörülmektedir. Bu durumda, ticari ve mesleki gelirleri olduğu halde mükellefiyet kaydı yaptırmayanların, bu alanlardan elde ettikleri gelirleri üzerinden ödemedikleri vergilere ilave olarak anaparanın 1,5 katı tutarında vergi ziyaı cezası ödemeleri gerekecektir. (Yürürlük Tarihi: 02.08.2024)
  7. Vergi Usul Kanunu’nun defter, belge ve kayıt düzeniyle ilgili düzenlemelerine ve bilgi verme zorunluluklarına uymayan mükelleflerin ayrıca ödemeleri gereken “usulsüzlük cezaları” yükseltilmiş ve bu cezaların kapsamı ağırlaştırılmıştır. (Yürürlük Tarihi: 02.08.2024)
  8. Ödeme kaydedici cihaz üreticisi veya ithalatçıları ile bu cihazlara ilişkin hizmet veren güvenli servis sağlayıcıları, bankalar, elektronik para kuruluşları, ödeme kuruluşları, şarj ağı işletme lisansı sahipleri ve elektronik defter, belge ve kayıtların oluşturulması, imzalanması, iletilmesi ve saklanması hususlarında yetkilendirilenler ile bunların kullanıcılarının, Gelir İdaresi Başkanlığı’nca yapılan düzenlemelere uymamaları halinde ağırlaştırılmış özel usulsüzlük cezasına tabi tutulacaklarına hükmedilmiştir. (Yürürlük Tarihi: 02.08.2024)
  9. Vergi Usul Kanunu kapsamında ilave olarak tarh edilen (hesaplanan) vergilerde “uzlaşma” kaldırılmıştır. Buna karşılık, vergi cezalarında uzlaşma imkanı devam etmektedir. Bu yolla, idari süreç ve kararlarla ödenmesi istenilen vergi anaparalarının kaldırılması veya indirim yapılması hususundaki ihtilaflarda tek seçenek olarak dava açmak yolu açık kalmaktadır. (Yürürlük Tarihi: 02.08.2024)
  10. Gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan araçlar ile özel tekne ve yatlar için limanlarda yapılan hizmetler KDV kapsamına alınmıştır. Aynı zamanda bu araçlar için yapılan hizmetler için ödenen KDV’ler de mükelleflerin hesaplanan KDV’lerinden indirilemeyecektir. (Yürürlük Tarihi:01.09.2024)
  11. Silahlı kuvvetler ile savunma sanayi şirketlerince yapılan ithalatlar, malül ve engellilerin kullanımına mahsus eşyalar ile afetten zarar görenlere gönderilen eşyalar KDV’den istisna edilmiştir. (Yürürlük Tarihi: 02.08.2024)
  12. Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre yapılan “vergiden istisna edilmiş devir veya nevi değişikliği” işlemlerinde, devreden şirketten devralan şirkete aktarılabilecek “devreden KDV”lerin sadece vergi incelemesi yoluyla aktarılabileceği öngörülmektedir. (Yürürlük Tarihi: 01.01.2030)
  13. Beş takvim yılı süresince indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergileri (devreden KDV’ler) hesaplanan katma değer vergilerinden indirilemeyecektir. Ancak, indirilemeyecek “devreden KDV”ler, üç yıl içinde mükellefler tarafından yapılacak talep üzerine yapılacak vergi incelemesi sonucunda gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. Bu şekilde talepte bulunulmayan devreden KDV’ler gider dahi yazılamayacaktır. KDV’nin ana mantığına ters olan bu düzenleme, daha yürürlüğe girmeden yoğun olarak tartışılmaya ve eleştirilmeye başlanmıştır. (Yürürlük Tarihi: 01.01.2030)
  14. KDV Kanunu’na “Bu Kanun hükümleri uyarınca iade hakkı doğuran işlemlerden kaynaklanan iade taleplerinin vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilmesi esastır.” hükmü eklenmek suretiyle, özellikle yeminli mali müşavir raporlarına göre gerçekleştirilen KDV iadeleri sisteminde uygulamaya yönelik temel değişiklikler yapılacağı izlenimi verilmiştir. (Yürürlük Tarihi: 01.09.2024)
  15. Serbest Bölgelerde yer alan mükelleflerin sadece “yurtdışına ihraç ettikleri ürünler” üzerinden elde edilen kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisna edileceği açıkça ifade edilerek, uygulamadaki karmaşık giderilmeye çalışılmıştır. (Yürürlük Tarihi: 01.01.2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere kanunun yayımı tarihinde, yani 02.08.2024)
  16. Özel Tüketim Vergisi uygulamalarındaki sınırlar değiştirilmek suretiyle, özellikle tütün ürünlerine ilişkin Cumhurbaşkanlığınca belirlenecek ÖTV oranlarının üst sınırı yükseltilmiştir. (Yürürlük Tarihi: 01.11.2024)
  17. Türkiye’de kurulu bulunan;
  18. Menkul kıymetler yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları,
  19. Portföyü Türkiye’de kurulu borsalarda işlem gören altın ve kıymetli madenlere dayalı yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları,
  20. Girişim sermayesi yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları,
  21. Gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları,
  22. Konut finansmanı fonları ile varlık finansmanı fonlarının kazançları,

için Kurumlar Vergisi istisnasının uygulanabilmesi adına, bunların elde ettikleri kazançların en az %50’sinin kar payı olarak dağıtılması şartı getirilmiştir. Bu yolla, yatırım fonları ve ortaklıklarına olan portföy yatırımcılarının ilgisi artırılmaya çalışılmaktadır. (Yürürlük Tarihi: 01.01.2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere kanunun yayımı tarihinde, yani 02.08.2024)

  1. Yap- işlet-devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilen projeler ile kamu özel iş birliği modeli çerçevesinde yürütülen projelerde sözleşmenin tarafı olarak faaliyette bulunan şirketler için uygulanacak kurumlar vergisi oranı % 30’a yükseltilmektedir. (Yürürlük Tarihi: 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere kanunun yayımı tarihinde, yani 02.08.2024)
  2. “Yurt içi asgari kurumlar vergisi” adıyla yeni bir vergi güvenlik müessesesi oluşturulmaktadır. Buna göre; kurumlar vergisi mükellefleri yönünden hesaplanan kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar (vergi teşvikleri) düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamayacağı hükme bağlanmaktadır. Yurt içi asgari kurumlar vergisi (“YAK”) hesaplanırken bazı indirim ve istisnaların düşülmesine ise izin verilmektedir. YAK yoluyla, bazı vergi teşvikleri dolayısıyla düşük seviyelerde kurumlar vergisi ödenmesinin önüne geçilmeye çalışılmakta ve asgari seviyelerde bir kurumlar vergisi tahsilatı amaçlanmaktadır. Ancak, düzenlemede bazı indirim ve istisnaların (vergi teşviklerinin) YAK matrahından düşülmesine izin verilmekte ve bazılarına da izin verilmemekte olması dolayısıyla, uygulamada ayrıntılı analizlerin yapılmasına gerek olacak ve zaten karışık bulunan mevzuat biraz daha karışık hale gelmiş olacaktır. (Yürürlük Tarihi: 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere kanunun yayımı tarihinde, yani 02.08.2024)
  3. “Yerel ve Küresel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi” adıyla yeni bir vergi güvenlik müessesesi daha ihdas edilmektedir. Nihai ana işletmesinin konsolide finansal tablosundaki yıllık konsolide hasılatı, önceki dört hesap döneminin en az ikisinde 750 milyon EURO karşılığı Türk lirası sınırını geçen çok uluslu işletme grupları bu vergiyi ödemekle yükümlüdürler. Bu yolla, yurtdışı yapılanmaları sayesinde daha düşük seviyelerde vergi ödenmesinin önüne geçilmesi sağlanmak istenilmektedir. OECD ülkelerinin yakın zamanlardaki düzenlemelerine paralel olsa dahi, kurumlar vergisi terminolojisine uymayan yeni tanımlamalarla gelen bu verginin uygulamasında çokça sorunlar yaşanacağı düşünülmektedir. (Yürürlük Tarihi: 2024 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2024 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere kanunun yayımı tarihinde, yani 02.08.2024)
  4. Yurt Dışına Çıkış Harcı Hakkında Kanun kapsamında Türk Vatandaşlarının yurtdışına çıkışlarında ödeyecekleri harç tutarı 500-TL’ye çıkarılmakta ve bu tutarın Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298’inci maddesine göre her yıl için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılması öngörülmektedir. (Yürürlük Tarihi: Kanunun yayımını izleyen onuncu günde, yani 12.08.2024)

Saygılarımızla.

BOYLAM DENETİM DANIŞMANLIK

VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

(*) Sirkülerlerimizde yer alan açıklamalar bilgilendirme amaçlı olup, tereddütlü konularla ilgili gerekli araştırmalar yapılmadan ya da tarafımızdan veya başka bir uzmandan görüş alınmadan yapılacak işlemler sonucunda doğacak zararlardan müşavirliğimiz sorumlu olmayacaktır.

Güncel Bilgilendirmeler
11