7440 Sayılı Kanun ile Getirilen Ek Vergiye İlişkin Uygulama Usul ve Esasları7440 Sayılı Kanun ile Getirilen Ek Vergiye İlişkin Uygulama Usul ve Esasları
SAYI: 2023/12
19.04.2023
Konu: 7440 Sayılı Kanun ile Getirilen Ek Vergiye İlişkin Uygulama Usul ve Esasları
Kahramanmaraş’ta meydana gelen büyük depremler nedeniyle genel bütçede ortaya çıkan olumsuz etkilerin giderilmesi amacıyla 7440 sayılı Kanun’un 10’uncu bölümü (27) aralıklarıyla tek seferlik ek seferler devam ediyor.
15.04.2023 tarihli ve 32164 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 3 serinin “ Vergi ve Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği ” ile Kanun hükmünün uygulama esasları belirtilmiş olup, ilgili açıklamalara aşağıda bölümler halinde yer verilmiştir.
A- Verginin Mükellefleri
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda sayılan kişilerdir. Buna göre; a) Sermaye şirketleri,
- Kooperatifler,
- İktisadi kamu kurumları,
ç) Dernek veya vakıflara ait ekonomik durumun,
- İş ortaklıkları, ek vergi mükellefleridir.
Kurumlar vergi beyannamesi veren dar mükelleflerin da ek vergi mükellefleri kapsamındadır.
Felaket nedeniyle olağanüstü hal ilan edilen il ve ilçelerdeki kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar ek vergiden muaftır.
B- Verginin Konusu
5520 sayılı Kanunun 32/A maddesi kapsamında ücretlendirme vergisine tabi matrahlar ek vergilerin açıklandığı Kurum kazancının tespitinde alınan istisna ve indirim tutarları ile 5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan verileri mevcuttur.
C- Ek Verginin Konusuna GİREN İstisna ve İndirimler
5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan ve ek verginin konusuna giren istisna ve indirimler aşağıdaki tablolarda sunulmaktadır.
- İstisnalar
| İstisna Kalemi | Kanun | MD/Fikra-Bent | N |
| İştirak Kazançları İstisnası | 5520 | 5/1-a | |
| Yurtdışı İştirak Kazançları İstisnası | 5520 | 5/1-b | |
| Yurtdışı İştirak Hissesi Satış Kazancı İstisnası | 5520 | 5/1-c | |
| Emisyon Primi Kazancı İstisnası | 5520 | 5/1-ç | |
| Taşınmaz, İştirak Hisseleri ve Fon Satış Kazancı İstisnası | 5520 | 5/1-e | |
| Bankalara, Finansal Kiralama ya da Finansman Şirketi TMSF’ye Borçlu Durumda Olanların Taşınmaz veya Hisselerinin Satış Kazancı İstisnası | 5520 | 5/1-f | |
| Yurtdışı Şube Kazançları İstisnası | 5520 | 5/1-g | |
| Yurtdışı İnşaat, Onarım, Montaj ve Teknik Hizmetler İstisnası | 5520 | 5/1-saat | |
| Eğitim ve Öğretim Kazanç İstisnası | 5520 | 5/1-ı | |
| Yabancı Fon Kazançlarının Vergilendirilmesinde Şirketlere İlişkin Kazanç İstisnası | 5520 | 5/A | |
| Sınai Mülkiyet Hakları Satış Kazancı İstisnası | 5520 | 5/B | |
| 5300 Sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kapsamında Düzenlenen Ürün Senetlerinin Çıkarılmasından Doğan Kazanç İstisnası | 193 | ||
| Türk Uluslararası Gemi Siciline Kayıtlı Gemilerin İşletil Sağlanan Kazanç İstisnası (4490 sayılı Kanun). | 4490 | ||
| Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazanç İstisnası | 3218 | ||
| Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazanç İsti | 4691 | ||
| Araştırma Altyapılarının Ar-Ge ve Yenilik Faaliyetlerinin Ettikleri Kazançlarda İstisna | 6550 | ||
| Özel Kanunlarda Yer Alan ve Ek Vergi Matrahına Dâhil Edilmesi Gereken Diğer İstisnalar | |||
- İndirimler
| İndirim Kalemi | Kanun | MD/Fikra-Bent | Ben |
| Yurtdışında Verilen Yazılım, Mühendislik, Eğitim ve Hizmetleri Kazanç İndirimi | 5520 | 10/1-ğ | |
| Nakdi Sermaye Artışından Kaynaklanan Faiz İndirimi | 5520 | 10/1-ı | |
| Yatırımi İndirim İstisnası (stopaja tabi olmayanlar) | 193 | 19 | |
| Ar-Ge ve Tasarım İndirimi | 5746 | ||
| Teknogirişim Sermaye Desteği İndirimi | 5746 | ||
| Teknokent Sermaye Desteği İndirimi | 4691 | ||
| Özel Kanunlarda Yer Alan ve Ek Vergi Matrahına Dâhil Edilmesi Gereken Diğer İndir | |||
5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan beyan ve indirimlerin, kurumsal vergi reklamlarının ilgili satırlarında gösterilerek indirim yapılması gerekmektedir. İlgili bilgilerin mevcut olduğu istisna ve indirimlerin içeriği olarak beyana göre kapsanabilir
“ Diğer indirimler ve istisnalar” veya
“ Diğer indirimler” sunumu yapılır, vergiye tabi matrahın tespitinde dikkate alınmaz ve ek vergiye dahil edilir.
2022 hesabıyla ilgili beyannamelerinde 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesi kapsamındaki maaş rejimine tabi matrahları bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu matrahları da ek verginin konusuna girilmektedir.
D- Ek Verginin Konusuna GİRMEYEN İstisna ve İndirimler
Kurum kazancının tespitinde izlenmemesi ile birlikte ek verginin kapsamı kalan istisna ve indirimler aşağıdaki tablolarda yer almaktadır
- İstisnalar
- İndirimler
| İndirim Kalemi | Kanun | MD/Fikra/Bent | |
| Sponsorluk Harcamalarında İndirim | 5520 | 10/1-b | |
| Bağış ve Yardımlarda İndirim | 5520 | 10/1-c | |
| Eğitim ve Sağlık Tesisleri ile Yurt İnşaatlarına İlişkin Yardımlarda İndirim | 5520 | 10/1-ç | |
| Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardımlarda İndirim | 5520 | 10/1-gün | |
| Cumhurbaşkanınca Başlatılan Yardım Kampanyalarına Bağışlarda İndirim | 5520 | 10/1-e | |
| Kızılay Derneği ile Yeşilay Cemiyetine Yapılan Nakdi Yardımlarda İndirim | 5520 | 10/1-f | |
| 213 sayılı Kanunun 325/A Maddesine Göre Girişim Fonu Olarak Ayrılan Tutarlarda İndirim | 5520 | 10/1-g | |
| 5378 Sayılı Engelliler Hakkında Kanuna Göre Koruma İndirimi | 5520 | 10/1-saat | |
| Özel Kanunları Uyarınca Kurum Kazancından İndirimine İzin Verilen Bağış ve Yardım | |||
D- Ek Verginin Konusuna GİRMEYEN DİĞER İndirim ve İstisnalar
- a) Vergi matrahının doğru bildirimleri için diğer indirim ve istisnalar kayıtlarına yazılan tutarlar
2022 hesabı ile ilgili olarak verilen harcamaların ücret beyannamesinin “ Diğer indirimler ” veya “ Diğer indirimler ve istisnalar ” satırlarında gösterilmekle birlikte, mahiyetin indirim veya istisna kapsamında olup olmadığı, daha çok vergi matrahının doğru belirtilmesi amacıyla beyannamenin bu satırlarına dahil edilmiş;
- TMS/TFRS ile VUK arasındaki hükümler arasındaki değerleme farkları,
- Örtülü sermaye kabul edilen borçlanmalarda borç alan kurum nezdinde Türk lirasının değer kazanması sonucu oluşan kur farkı gelirleri,
- Kıdem tazminatı davasının iptali,
- Vergi borçlarına mahsup edilen ve gelir olarak GVK’nun mükerrer 121. madde kapsamındaki vergiye uyumlu abone indirimi
gibi tutarlar üzerinden ek vergi hesabı yapılmayacaktır.
- Çifte Vergilendirmeyi Önleme (ÇVÖ) anlaşmaları kapsamında vergiden istisna kazançlar
Yürürlükte bulunan ÇVÖ anlaşmaları kapsamında; Vergilendirme politikasının diğer seçeneği mevcut olması nedeniyle Türkiye’nin vergi alma hakkı olmadığı veya anlaşma konusu kazançların Türkiye’de istisnai şartların kanıtlanması, elde edilen ve kurum kazancına dahil edilmesinin sağlanması için “Diğer indirimler” ile “Diğer indirimler ve istisnalar” satırlarında matrahtan indirim konusu yapılan tutarlar ek verginin konusuna girilmeyecektir.
Ayrıca, yasal olarak bulunan ikili veya çok bilinen diğer uluslararası anlaşmalar mevcut değil, kişinin vergilerinden istisna edilen kazançlar da ek vergiler kapsamında değildir.
- Mikro ve Küçük günlük Teknoloji Geliştirme Bölgelerinden elde edilen kazançlar ile Ar-Ge ve Tasarım indirimleri
“Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik” kapsamında mikro ve küçük işletme olarak sınıflandırılan kurumlar vergisi mükelleflerinin;
- Teknolojinin verilerinin verileriki kazançlar ile
- Ar-Ge ve tasarım merkezi bulunan kişilerin bu merkezlerdeki Ar-Ge ve tasarım harcamaları üzerinden hesaplanan Ar-Ge ve tasarım
indirimleri ek vergi kapsamının dışındadır.
Ancak; Bu olanaklarki sahipleri, ek vergi kapsamına giren diğer indirim ve istisnalar ile kart yönetimi matrahları nedeniyle ek vergi programlamaları gerekmektedir.
- Ek Verginin Matrahı
Kurumlar vergisi mükelleflerinince hesaplanacak ek verginin matrahı, Kanun’un 10. maddesinin yirmi yedinci paragrafında kaydedildi ve
- Sirkülerimizin “C-Ek Verginin Konusuna GİREN İstisna ve İndirimler” bölümünde verilen indirim ve istisnalar ile
- Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32/A maddesi hükmüne istinaden tespit olunan sertifikalar vergisi matrahı
tutarlar.
- Ek Verginin Oranı ve Hesaplanması
- a) 2022 yılı ile ilgili olarak verilen vergi beyannamesinde gösterilerek, tespit olunan matrahlar üzerinden %10 oranında ek vergi hesabı yapılması gerekmektedir.
- b) Kurumlar Vergisi Kanunu’nun;
- (5/1-a) Bendi kapsamındaki iştirak kazançları,
- (5/1-b) ve (5/1-g) bentlerinde düzenlenen yurt dışından elde edilen ve en az %15 oranında vergi yükü taşıyan yurt dışı katılım kazançları,
- yurt dışı mağaza kazançları üzerinden ise
%5 oranında vergi hesabı yapılacak.
- Kurumlar Vergisi Kanunu’nun;
- (5/1-c) bendinde düzenlenen yurt payı hissesi satış kazançları,
- (5/1-h) dışı bendinde düzenlenen yurt inşaat, onarım ve teknik hizmetlerden elde edilen kazançlar
ise ek vergi %10 oranında hesaplanıyor olup, bu kazançların elde edildiği en az %15 oranında vergi yükü üzerinden taşınmakta olup, tevsik veren veri miktarlarının ücretine bağlı olarak bulunulan vergi dairelerine ibraz edilmesi, bu istisnalar üzerinden hesaplanan %10 oranındaki verginin %5′ e İsabet olmayan kısmı iade edilir.
- Özel hesap dönemi tanımlamaları yapılan beyanlar , 2023 yılı içinde sona erecek hesap süresi için yapılması gereken hizmet eklerinde alınan indirim, istisna ve para ödemeleri vergisi matrahları üzerinden ek vergi hesabı başlatılır.
- e) 2022 yılı yıllık beyannamesinde
- Ticari hesapta bulunanlar,
- İstisnalar nedeniyle cari yıl zararları oluşur,
- Kurumlar vergisine tabi matrahları bulunmayanlar da
Bu dönemde yararlandıkları indirim ve istisna tutarları üzerinden ek vergi hesaplayacaklardır.
Örneğin; 2022 hesap kayıtlarına ait fatura beyannamesinde 2.000.000 TL ticari kârı bulunan üye (AA), bu dönemde, 5520 sayılı Kanunun (5/1-a) kapsamında 1.000.000 TL katkı ödemesinden istisnadan faydalanmış ise ilgili dönem beyannamesinde ticari yedeklemenin saklanmasının ek Vergi Engel teşkilat olmayacak ve bu dönemde yararlanılan istisna hariç (1.000.000*%5=) 50.000 TL ek vergi hesabı yapılacaktır.
Ancak; 2022 yılı vergi beyannamesinde indirim konusu yapılan geçmiş yıl zararları üzerinden ek vergi hesaplanmayacaktır.
- f) Tasfiye, kesinti, devir ve tam bölme işlemleri nedeniyle 2022 yılı kapsamına göre 03.2023 tarihine kadar verilen beyannamelerde yararlanılan indirim ve istisna tutarları üzerinden ek vergi hesaplanmayacaktır.
- Verginin Ödenmesi
Hesaplanan ek vergi,
- İlk taksiti işlemlerinin ödemesinin ödeme süresi içerisinde ,
- İkinci taksit ise bu süreyi takip eden dördüncü ay içerisinde olmak üzere iki eşit taksit halinde ödenecektir.
K- Diğer Hususlar
- Hesaplanan ek vergi
- Gider ve indirim olarak dikkate alınamayacak ve
- Yurt dışında ödenenler dâhil hiçbir vergiden mahsup edilemeyecektir.
- 5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan sürümler devam etmektedir, hak kazanılan istisna ve indirimlerin beyannamesinde belirtilen esas olup olmadığı,
- Beyannamede gösterilmeyen veya
- Beyannamede gösterilmekle birlikte indirimler/istisnalar satırlarında yer verilmeyen
indirim ve istisnalar nedeniyle tahakkuk eden ek vergi, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ile birlikte tahsilat.
- 7440 sayılı Kanun kapsamına giren 2022 hesap bilgileri ile ilgili olarak, hizmetlerin ücretlendirme hakları matrahında artırımında bulunulması, ek olarak bu sürecin incelenmesi ve tarhiyat yapılmasına engel teşkil etmeyecektir.
Saygılarımızla.
BOYLAM DENETİM DANIŞMANLIK
VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.
(*) Sirkülerlerimizde açıklamalar yer alan bilgilendirme amaçlı olup, ayrıntılı ayrıntılarla ilgili gerekli incelemeler yapılmadan ya kendimizden veya başka bir uzmandan görüş alınmadan yapılan işlemler sonucunda doğacak zararlardan müşavirliğimiz sorumlu olmayacaktır.